O czym każdy Rodzic wiedzieć powinien. Jak zorganizować warunki do nauki w domu?

Szanowni Rodzice,
 
Przede wszystkim należy przyznać, że tymczasowa nauka w domu to nie szkoła i duża część dzieci będzie mniej skupiona niż ma to miejsce na lekcjach w szkolnej klasie. Dom nie jest szkołą, ale warto tak zorganizować przestrzeń i czas, by dzieci poczuły się bezpiecznie i, by – w miarę możliwości – wykorzystały czas spędzany w domu na rozwój swojego potencjału.
 
1. Ważny jest plan.
Wspólnie ustalcie harmonogram dnia, z uwzględnieniem pobudki, posiłków, obowiązków, domowych, odpoczynku, zabawy, no i – nauki (z podziałem na przedmioty). Pamiętaj, że to do Ciebie – rodzicu – należy ostatnie słowo w tej kwestii, ale warto wziąć pod uwagę zdanie
i potrzeby Twojego dziecka. Dla młodszych dzieci można wspólnie stworzyć plan ilustrowany i powiesić go w miejscu widocznym dla wszystkich członków rodziny. Bez względu na wiek, współuczestniczenie w układaniu rozkładu dnia da dzieciom bezcenne poczucie sprawczości i podmiotowości.
 
2. Uczę się, nie przeszkadzaj!
W czasie przeznaczonym na naukę, zadbaj o atmosferę skupienia w domu. Zatroszcz się, by nie docierały odgłosy włączonego telewizora, radia czy rozmowy telefonicznej, którą prowadzisz. Nie zagaduj, nie rozpraszaj. Pokaż, że naukę swojego dziecka traktujesz poważnie.
 
3. Ważna kwestia: miejsce nauki.
Zadbaj, by na stoliku czy biurku znajdowały się tylko niezbędne do nauki przedmioty, bez rozpraszaczy w postaci ulubionych zabawek, smartfonu czy naczyń po śniadaniu. Dzieci
z problemami z koncentracją uwagi powinny siedzieć z dala od okna. Warto pamiętać, że należy wziąć pod uwagę specyficzne potrzeby dziecka. Niektórzy będą potrzebowali stałego lub regularnego nadzoru postępów w realizacji zadań. Ważne, by rodzeństwo
w wieku szkolnym uczyło się w tym samym czasie, a młodsze zajęło się zabawą, która jednocześnie nie rozprasza, ale i nie wzbudza zazdrości oraz poczucia niesprawiedliwości.
 
4. Czas pracy, czas przerwy.
Warto wiedzieć, że zdecydowana większość dzieci poznawczo lepiej funkcjonuje
w godzinach przedpołudniowych lub wczesno popołudniowych. Dlatego zajęcia – do tej pory – typowo szkolne zaplanuj w pierwszej połowie dnia. Jednocześnie każda rodzina może wprowadzić modyfikacje, które bardziej odpowiadają jej potrzebom i rytmowi życia – np. zaczynać później (np. o 9 lub 10, a nie o 15), częściej robić przerwy. Warto jednak trzymać się planu, bo nauczenie się funkcjonowania bez dzwonków, realizując zamierzone edukacyjne zadania, to cenna życiowa umiejętność, której właśnie teraz uczniowie mają szansę się nauczyć jak nigdy wcześniej.
 
Jak wspierać dzieci i motywować je do systematycznego uczenia się.
 
Najważniejszą sprawą w zakresie motywowania dzieci do nauki
jest miłość i ich akceptacja przez rodziców
”.
 
Każda nowa sytuacja wymaga oswojenia. Przeniesienie nauki ze szkoły do domu to nowe realia dla wszystkich zaangażowanych: i dzieci, i nauczycieli, i rodziców. Wszyscy muszą nauczyć się funkcjonowania w nowych okolicznościach, do których nikt nie miał czasu wcześniej się przygotować. Dlatego w tej sytuacji najważniejsza jest komunikacja
i współpraca. Informacje zwrotne, czy przygotowywane przez nauczycieli materiały i dawane wskazówki sprawdzają się w warunkach domowych, mogą ułatwić dostosowanie przekazywanych przez nauczycieli treści do potrzeb i możliwości naszych uczennic
i uczniów. Podpowiadamy, jak motywować dzieci, by czas przymusowo spędzony
w domu sprzyjał ich rozwojowi.
 
Pozwól dziecku współuczestniczyć w ustaleniu nowych reguł.
Wykonywanie swoich obowiązków staje się łatwiejsze, gdy rozumie się ich sens i brało się udział w ustaleniu ich zakresu i sposobu realizacji. Wyjaśnij dziecku obecny kryzys, w związku z którym, chodź nie chodzi do szkoły, to nie jest całkiem wolne od szkolnych obowiązków. Epidemia koronawirusa stawia przed wszystkimi wiele poważnych wyzwań,
a jednym z nich jest właśnie domowa edukacja.
 
Pobudź ogólną motywację do nauki
Rozmawiaj z dzieckiem w taki sposób, by zrozumiało, po co w ogóle musi się uczyć. Powiedz dziecku do czego przydaje się wiedza uzyskana w szkole. Nasza pociecha powinna mieć świadomość, że edukacja jest bardzo praktyczna i czyni nasze życie łatwiejszym. Warto rozmawiać z dziećmi o sukcesach opanowanego materiału, co sprawiło mu przyjemność w utrwalaniu wiadomości. Zapytaj: „Czego się dziś nauczyłeś?”. „Co myślisz o tym, co właśnie przeczytałeś”?, „Co możesz z tego dla siebie wziąć”? „Gdzie ta wiedza może ci się przydać?”. Można oprzeć się o  autorytety np. ulubiony sportowiec, wokalista, aktor, gdyż nic bardziej nie przekonuje niż namacalny dowód na sukces. Rozmawiaj z dzieckiem o jego zainteresowaniach, celach i planach na przyszłość. Pytaj „Co dla Ciebie w życiu jest ważne?”, wspieraj i rozbudzaj ciekawość dziecka.
Wspieraj, nie wyręczaj, nie krytykuj.
Naukę pozostawmy dzieciom. Należy wdrażać je do samodzielnej pracy. Podążajmy za dzieckiem, pozwólmy mu doświadczać, uczyć się, potykać się, dajmy mu przestrzeń do samodzielnych poszukiwań,  zamiast go wyręczać i nim kierować. Nawet jeśli nasza pociecha nie potrafi poradzić sobie ze szkolnym zadaniem, o wiele lepiej jest wytłumaczyć jej na czym to polega niż wykonywać zadanie za nią. Wyręczanie dziecka nie przynosi  żadnego skutku edukacyjnego, a wręcz przeciwnie – hamuje jego rozwój umysłowy. Ważne jest, aby dziecko samo odkryło swoje błędy i samo je poprawiło. Wtedy uwierzy we własne możliwości. W przypadku zniechęcenia dziecka lub doświadczenia przez nie porażki – nie zaprzeczaj jego uczuciom mówiąc, że nic się nie stało, lecz nazwij jego uczucia: „Widzę, że jest Ci bardzo smutno z tego powodu…, że jesteś rozczarowany…, że zadanie to sprawia Ci trudność”. Zachęć je do wymyślenia, jak można rozwiązać dany problem, zaproponuj własne pomysły
i wspólnie zdecydujcie, które pomysły wydają się możliwe do zrealizowania.
Doceniaj osiągnięcia dziecka
Pochwal za włożony trud w podjętą pracę, bez względu na efekt końcowy. Mów dziecku, „że potrafi”, „że może”, „że zrobi to”. Często mamy okazję słyszeć, że dziecko źle mówi o sobie: „jestem głupi”, „nie dam rady”,  „i tak mi się nie uda”. Są to głosy, które są wrogami sukcesu Twojego dziecka. Nie pozwalaj, by źle mówiło o sobie.
Czasami mniej znaczy więcej.
Jeśli masz wrażenie, że ilość przesyłanych przez nauczycieli materiałów, ćwiczeń, poleceń
i prac do wykonania przerasta możliwości Twojego dziecka, poproś nauczyciela o dostosowanie ilości czy rodzaju materiału do jego potrzeb. W sytuacji, w której nauczyciel wysłał wiele różnych materiałów do wyboru, sam dokonaj selekcji, by nadmierną liczbą zadań nie przytłoczyć dziecka. Możesz pozostawić mu jeden punkt programu do swobodnego wyboru: w ten sposób dziecko poczuje się współodpowiedzialne za realizację domowej edukacji.
 
Określ domowe zasady ekranowe.
Po co?
  • Dla zdrowia i bezpieczeństwa dzieci.
  • Żebyśmy więcej byli razem.
  • Żeby technologie nam pomagały a nie szkodziły.
Jak?
  • Wspólnie w gronie wszystkich domowników
  • Realistycznie i konkretnie
  • Żeby pasowały do wieku i potrzeb wszystkich domowników
  • Najlepiej spisać i sprawdzać co jakiś czas czy działają.
Ustalmy limity na ekrany, bo za dużo ekranów szkodzi zdrowiu, prowadzi nawet do uzależnienia.
  • Dzieci do 2 r. ż – zero ekranów.
  • 2 – 5 lat – do godziny dziennie, najlepiej z rodzicami.
  • 6 – 11 lat – do dwóch godzin.
  • 12 ≥– 2 godziny+, ale bez przesady.
  • Rodzice też powinni się kontrolować
Przed snem bez ekranów, bo światło smartfonów utrudnia zasypianie
i pogarsza jakość snu. Wszyscy domownicy nie korzystają godzinę przed snem
z urządzeń ekranowych
Posiłki bez ekranów, bo ważne, żebyśmy mieli czas na rozmowy. Bo ekrany przy stole źle wpływają na trawienie.
Sypialnia bez ekranów, bo smartfon pod ręką prowokuje. Bo komunikaty dźwiękowe budzą, a spokojny sen jest bardzo ważny dla zdrowia. Wyprowadzamy ekrany z pokojów dziecięcych na czas snu.
Tylko bezpieczne treści.
Rodzice ustalają z dziećmi z jakich treści mogą korzystać. Towarzysza najmłodszym i instalują programy do kontroli rodzicielskiej – pamiętając, że stosowanie blokady rodzicielskiej ma sens wyłącznie wtedy, gdy dziecko jest świadome działania takiej aplikacji. Należy uzmysłowić dziecku jakie treści są blokowane i dlaczego.
Uwaga:
w sytuacji, gdy wiele materiałów edukacyjnych dostępnych jest online, można wydłużyć czas spędzony przed ekranem, który dziecko poświęca edukacji. Wiele badań naukowych sugeruje bowiem, że dla rozwoju dziecka nie tylko ilość spędzonego w sieci czasu ma znaczenie, ale również jakość interakcji. Wykorzystywanie technologii do tworzenia lub współtworzenia, a nie tylko biernego konsumowania, może pobudzać kreatywność i umiejętność rozwiązywania problemów. W każdym przypadku ważna jest jednak równowaga między czasem podłączenia się do multimediów a tym w świecie rzeczywistym. Warto wiedzieć, że zbyt wiele bodźców, które często serwują dostępne cyfrowo treści, osłabia koncentrację uwagi i zdolności uczenia się.
 
Ułatw dziecku naukę
Ministerstwo Edukacji Narodowej na platformie epodręczniki.pl. udostępnia szereg materiałów edukacyjnych, które pozwalają uzupełnić, ugruntować, poszerzyć wiedzę , rozwijać pasję i zainteresowania.  Przypominamy również o dostępnych pasmach edukacyjnych  w TVP na kanałach TVP ABC oraz TVP Kultura, które emitują codzienne, edukacyjne pasmo dla dzieci w wieku przedszkolnym   i szkolnym,  linków do artykułów, w którym przedstawione są portale oferujące darmowe ebooki i audiobooki:  https://polskatimes.pl/zostan-w-domu-i-czytaj-ebooki-za-darmo-czyli-legalne-lektury-w-internecie/ar/c5-14865011 oraz z udostępnionych zasobów biblioteki  internetowej https://lektury.gov.pl/, www.polona.pl,  gdzie wszystkie pozycje są dostępne bezpłatnie, bez konieczności zakładania konta oraz logowania.
 
Rozszerz perspektywę.
Człowiek uczy się cały czas, a najlepiej wtedy, gdy dzieje się to mimochodem, np. przez zabawę. W tym celu warto wykorzystać gry planszowe. Można sięgnąć do typowych gier czy quizów edukacyjnych lub po planszówki rozwijające kompetencje społeczno-emocjonalne, które w równym (a może nawet większym) stopniu pozwalają odnaleźć swoje miejsce w życiu, a także lepiej zrozumieć siebie i ludzi wokół. To m.in.:
  • Kalejdoskop emocji wydawnictwa Multigra – występuje w dwóch wersjach: dla dzieci i dla młodzieży; uczy empatii, tolerancji, właściwych relacji interpersonalnych, uwrażliwia na drugiego człowieka. 
  • Emojito wydawnictwa Tactic, w której trzeba używać komunikacji niewerbalnej (mimiki czy dźwięku),
  • Góra uczuć wydawnictwa Heim, wykorzystująca zdania niedokończone, które mają pobudzać wyobraźnię i wyzwalać refleksję,
  • Empatia wydawnictwa Albi, w której poznajemy potrzeby, uczucia
    i pragnienia innych graczy,
  • Pytaki wydawnictwa Dobreto, ucząca słuchania i opowiadania, a także wzmacniająca rodzinne relacje i więzi;,
  • Dylematy wydawnictwa Rebel (dla nastolatków, 12+) filozoficzna gra
    o moralnych dylematach, która pobudza do żywej dyskusji i uczy debatowania.
Pomysły na rozwijające spędzenie czasu online i offline można znaleźć na stronach crazynauka.pl i juniorowo.pl oznaczone #nieferie.
 
Ruch jest potrzebny.
Łatwo można o tym zapomnieć, siedząc w domowej izolacji. Aktywność fizyczna nie tylko dba o zdrowie ciała (m.in. wzmacnia odporność), ale też i umysł (redukuje napięcie, poprawia nastrój, wzmacnia zdolności uczenia się). Jeśli jesteśmy w stanie wybrać się na spacer w miejsce, gdzie nie spotyka się zbyt wielu ludzi, wpiszmy taką aktywność w codzienną rutynę. W domu możemy wspólnie zainspirować się filmikami na YouTube, np. Fitty Kid Polska lub pograć w dostosowane do warunków mieszkaniowych gry ruchowe: twister, rzutki czy piłkę lub bule wykonane z miękkiego materiału.
 
Jak zadbać o bezpieczeństwo w sieci?
 
Drodzy Rodzice!
Aby Wasze Dziecko było bezpieczne w sieci, zapoznajcie je z tymi zasadami.
 
  1. Stosuj skomplikowane hasła. Dobre hasło powinno być długie, „niesłownikowe” i niepowiązane z Tobą.
  2. Pamiętaj, że hasła są tajne i nie powinno się ich podawać nikomu.
  3. Nie podawaj w Internecie swojego prawdziwego imienia i nazwiska.
  4. Posługuj się nickiem, czyli pseudonimem, internetową ksywką.
  5. Nie podawaj osobom poznanym w Internecie swojego adresu zamieszkania, numeru telefonu czy nr szkoły i nie wysyłaj zdjęć.
  6. Zastanów się dobrze zanim zamieścisz w sieci swoje zdjęcia, które mogą być użyte, przez innych użytkowników sieci, w sposób jakiego byś sobie nie życzył/a lub skopiowane do miejsca, w którym byś ich nie zamieścił/a. Jeżeli już na pewno chcesz zamieścić swoje zdjęcia w Internecie ustaw taki status prywatności, który zagwarantuje Ci bezpieczeństwo.
  7. Nigdy nie wysyłaj nieznajomym swoich zdjęć. Nie wiesz do kogo naprawdę trafią.
  8. Jeżeli coś zaniepokoi Cię w sieci – powiedz o tym rodzicom lub zaufanej, dorosłej osobie.
  9. Nie ufaj osobom poznanym w sieci, bo mogą podawać się za kogoś innego, trzeba  być ostrożnym.
  10. Uważaj na e:maile od nieznanych Ci osób.
  11. Nie wchodź na strony przeznaczone dla dorosłych, bo może wiązać się to  z wieloma zagrożeniami.
  12. Nie obrażaj nikogo. Szanuj innych i traktuj ludzi tak, jak chcesz, aby traktowali   Ciebie. Nie umieszczaj wulgarnych słów.
  13. Jeżeli logujesz się na strony internetowe uważnie czytaj ich regulamin.
  14. Internet to skarbnica wiedzy. Kieruj się jednak zasadą ograniczonego zaufania. Sprawdzaj czy informacja jest prawdziwa na wielu różnych stronach internetowych.
  15. Szanuj prawo do własności w sieci, nie przywłaszczaj sobie cudzych treści, jeśli nie masz do nich praw.
  16. Jeżeli chcesz cos kupić w Internecie, zawsze konsultuj to ze swoimi rodzicami.
  17. Zastanów się dwa razy, zanim coś opublikujesz.
  18. Sprawdź czy twój komputer jest zabezpieczony. Czy ma oprogramowanie antywirusowe?
  19. Zawsze aktualizuj system i oprogramowanie.
  20. Nie spędzaj czasu wolnego przy komputerze. Ustal sobie jakiś limit.
 
pedagog M. Kozłowska
psycholog J. Fiutowska
 
 
 
 
Źródła: 
Brophy. J – „Motywowanie uczniów do nauki”
Buchner. Ch – „ Sukces w szkole jest możliwy”
Hamer. H – „ Do efektywności nauczania”
Harmin. M – „Duch klasy”. Jak motywować uczniów do nauki?
Mc Ginnisa. A – „Sztuka motywacji”
D. Stipek, K. Seal – „Jak nakłonić dziecko do nauki?”
G.W. Green – „Jak pomagać dziecku w nauce?”
A. Faber, E. Mazlish – „Jak mówić, żeby dzieci uczyły się w domu i w szkole” 
Strony internetowe: